Παρουσίαση:
Το Κέντρο Ευρωπαϊκού Συνταγματικού Δικαίου – Ίδρυμα Θεμιστοκλή και Δημήτρη Τσάτσου και το e-ΠΟΛΙΤΕΙΑ, επανεκδίδουν σε ηλεκτρονική μορφή τη διατριβή του ομότιμου Καθηγητή του Συνταγματικού Δικαίου στη Νομική Σχολή Αθηνών Γιάννη Δρόσου, με τίτλο «Η νομική θέση των πολιτικών κομμάτων στην Ελλάδα», σαράντα ένα χρόνια μετά την πρώτη της κυκλοφορία σε βιβλίο.
Το βιβλίο εξετάζει ολιστικά τη θέση των πολιτικών κομμάτων στην ελληνική συνταγματική τάξη, μετά την (πρόσφατη κατά τον αρχικό χρόνο έκδοσής του) εισαγωγή στο ελληνικό Σύνταγμα ειδικής διάταξης (άρθρο 29 του Συντάγματος) που διέπει τα της λειτουργίας των πολιτικών κομμάτων στην Ελλάδα.
Το βιβλίο χωρίζεται σε δύο Μέρη. Στο Πρώτο, ο συγγραφέας μελετά το κομματικό φαινόμενο στη νεοελληνική ιστορία, με χρονολογική σειρά (απαρχές, 1910-1936, 1949-1976), ενώ στο Δεύτερο τη νομική θέση των κομμάτων στο ισχύον δίκαιο. Στο Πρώτο Τμήμα του Δεύτερου Μέρους αυτού εξετάζεται η νομική έννοια του κόμματος και εκεί εντάσσονται τα σχετικά με την ελευθερία των κομμάτων, την ισότητα των κομμάτων, τις εξαιρέσεις από το δικαίωμα οργάνωσης σε κόμματα. Στο Δεύτερο Τμήμα εξετάζεται το κόμμα ως υποκείμενο ατομικών και πολιτικών ελευθεριών, ενώ επίσης μελετώνται οι ρυθμίσεις της συμμετοχής των κομμάτων στην παραγωγή και την άσκηση της κρατικής εξουσίας (συμμετοχή στην παραγωγή της βούλησης του εκλογικού σώματος, στην συγκρότηση και λειτουργία της βουλής, στην ανάδειξη του Πρωθυπουργού). Τέλος στο Τρίτο Τμήμα εξετάζεται το κόμμα ως θεσμός του πολιτεύματος, με την εκεί μελέτη των συνταγματικών ζητημάτων της κρατικής οικονομικής ενίσχυσης των κομμάτων και του ελέγχου των εκλογικών δαπανών, ενώ εξετάζεται επίσης και η προβλεπόμενη από τον ποινικό νόμο προστασία των κομμάτων.
Στο βιβλίο, εκτός από τη λεπτομερή εξέταση της ελληνικής βιβλιογραφίας, υπάρχουν ακόμη αρκετά συγκριτικά στοιχεία για τη συνταγματική ρύθμιση της λειτουργίας των πολιτικών κομμάτων ως συνιστωσών του δημοκρατικού πολιτεύματος, ιδίως ενόψει γερμανικής και ιταλικής θεωρίας και νομολογίας.
Στο e-book θα βρείτε ακόμη νέο Πρόλογο, αλλά και, ως Επίμετρο, το εξαιρετικά επίκαιρο άρθρο του συγγραφέα, με τίτλο «Χρυσή Αυγή, ποινικός νόμος και Σύνταγμα. Οι συνταγματικές περιπέτειες μιας ποινικής υπόθεσης».
Διαβάστε και αποθηκεύστε το e-book εδώ.
Περιεχόμενα:
Κυριότερες συντομογραφίες
Πρόλογος στην ηλεκτρονική επανέκδοση (2023) του βιβλίου «Η νομική θέση των πολιτικών κομμάτων στην Ελλάδα (1982)»
ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
1. Το πολιτικό κόμμα, δημιούργημα της κοινωνικής και πολιτικής εξέλιξης των νεοτέρων χρόνων, ως έκφραση της κοινωνικής αυτονομίας και μέσο πολιτικής συμμετοχής
2. Η έννοια του πολιτικού κόμματος
3. Το πολιτικό κόμμα ως αντικείμενο κανόνων δικαίου
α. Η νομική ρύθμιση του κομματικού φαινομένου
β. Η νομική έννοια του κόμματος
γ. Το κόμμα, ως έκφραση της κοινωνικής αυτονομίας και ως μέσο άσκησης πολιτικής εξουσίας, στο δίκαιο
4. Διάγραμμα της εργασίας
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ
ΤΟ ΚΟΜΜΑΤΙΚΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΣΤΗ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ
ΟΙ ΑΠΑΡΧΕΣ ΚΑΙ Η ΠΡΩΤΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΚΟΜΜΑΤΩΝ
1. Κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες και πρώτη ανάπτυξη των θεσμών του νεοελληνικού κράτους
2. Η επέκταση του εκλογικού δικαιώματος και η ανάπτυξη των πρώτων ελληνικών κομμάτων
3. Ο «διαμεσολαβητικός ρόλος» και η έλλειψη ιδεολογικών και πολιτικών αρχών ως κύρια χαρακτηριστικά των πρώτων ελληνικών κομμάτων
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ
Η ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΚΟΜΜΑΤΩΝ ΑΠΟ ΤΟ 1910 ΩΣ ΤΟ 1936
1. Η ανάπτυξη των πρώτων ταξικών κομμάτων στην Ελλάδα
2. Οι πρώτες νομικές ρυθμίσεις με αντικείμενο το πολιτικό κόμμα
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ
ΤΑ ΠΟΛΙΤΙΚΑ ΚΟΜΜΑΤΑ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ ΑΠΟ ΤΗ ΛΗΞΗ ΤΟΥ ΕΜΦΥΛΙΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ ΩΣ ΤΟ ΠΡΑΞΙΚΟΠΗΜΑ ΤΗΣ 21ης ΑΠΡΙΛΙΟΥ 1967
1. Πολιτικές και νομικές συνέπειες του εμφυλίου πολέμου
2. Τα κυριότερα χαρακτηριστικά των κομμάτων κατά την περίοδο 1950-1967
3. Συμπερασματικές παρατηρήσεις
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ
ΕΠΙΜΕΤΡΟ: ΤΟ ΝΟΜΙΚΟ ΚΑΘΕΣΤΩΣ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΚΟΜΜΑΤΩΝ ΚΑΤΑ ΤΑ «ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΑ» ΚΕΙΜΕΝΑ ΤΗΣ ΔΙΚΤΑΤΟΡΙΑΣ 1967-1974
1. Σημερινή χρησιμότητα μιας επισκόπησης των δικτατορικών διατάξεων για τα πολιτικά κόμματα
2. Η σκοπιμότητα της θέσπισης των δικτατορικών «συνταγματικών» διατάξεων
3. Το νομικό καθεστώς των πολιτικών κομμάτων κατά τις δικτατορικές ρυθμίσεις
α. Γενικά χαρακτηριστικά
β. Ο έλεγχος των πολιτικών κομμάτων βάσει του άρθρου 58 του «Συντάγματος» του 1968 και του 1973
γ. Ο έλεγχος των πολιτικών κομμάτων από το Συνταγματικό Δικαστήριο
ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ
Η ΝΟΜΙΚΗ ΘΕΣΗ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΚΟΜΜΑΤΩΝ ΣΤΟ ΙΣΧΥΟΝ ΔΙΚΑΙΟ
1ο Τμήμα: Η νομική έννοια του κόμματος κατά το ισχύον δίκαιο
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ
Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΟΥ ΚΟΜΜΑΤΟΣ ΚΑΤΑ ΤΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑ
1. Το πολιτικό κόμμα ως ένωση πολιτών
α. Ένωση φυσικών προσώπων
β. Ένωση Ελλήνων πολιτών
γ. Ένωση πολιτών που έχουν το δικαίωμα του εκλέγειν
2. Το πολιτικό κόμμα ως ένωση πολιτών που επιδιώκει την άμεση συμμετοχή στη διαμόρφωση και άσκηση της κρατικής εξουσίας
3. Η νομική έννοια του κόμματος κατά το Σύνταγμα
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ
Η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΤΩΝ ΚΟΜΜΑΤΩΝ
1. Η ελευθερία των κομμάτων ως ατομική ελευθερία
2. Η ελευθερία των κομμάτων ως πολιτική ελευθερία
3. Το περιεχόμενο της ελευθερίας των κομμάτων
4. Η «ελευθέρα λειτουργία του δημοκρατικού πολιτεύματος» (άρθρ. 29 § 1 εδ. β΄ Σ) σαν όριο της ελευθερίας των κομμάτων
5. Η αντισυνταγματικότητα της απαγόρευσης των πολιτικών κομμάτων
6. Σχετικά με τη νομική προσωπικότητα των κομμάτων
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ
Η ΙΣΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΚΟΜΜΑΤΩΝ
1. Η ισότητα των κομμάτων ως «ατομικό» και «πολιτικό» δικαίωμα
2. Ο αναλογικός χαρακτήρας της ισότητας των κομμάτων
3. Το δικαίωμα των κομμάτων για «επί ίσοις όροις» μεταχείριση από τη ραδιοφωνία και την τηλεόραση (άρθρ. 15 § 1 Σ)
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ
ΟΙ ΕΞΑΙΡΕΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΣΕ ΠΟΛΙΤΙΚΑ ΚΟΜΜΑΤΑ (άρθρ. 29 § 3 Σ)
1. Η πολιτική σημασία των περιορισμών του άρθρ. 29 § 3 Σ
α. Γενικό χαρακτηριστικό η αποτροπή των δημοσίων υπαλλήλων από κομματικές δραστηριότητες
β. Η πολιτική λειτουργία της δημόσιας διοίκησης ως λόγος για την αποτροπή των δημοσίων υπαλλήλων από κομματικές δραστηριότητες
2. Το περιεχόμενο των διατάξεων του άρθρ. 29 § 3 Σ
α. Ο απόλυτος περιορισμός του άρθρ. 29 § 3 εδ. α΄ Σ
β. Ο σχετικός περιορισμός του άρθρ. 29 § 3 εδ. β΄ Σ
γ. Το ζήτημα των κυρώσεων
2ο Τμήμα: Το πολιτικό κόμμα ως υποκείμενο ατομικών και πολιτικών ελευθεριών
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ
ΤΟ ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΚΟΜΜΑ ΩΣ ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΟ ΑΤΟΜΙΚΩΝ ΕΛΕΥΘΕΡΙΩΝ
1. Το πολιτικό κόμμα ως υποκείμενο μέρους ατομικών δικαιωμάτων
α. Το άσυλο της «κατοικίας» των ατομικών δικαιωμάτων (άρθρ. 9 Σ)
β. Το δικαίωμα αναφοράς στις αρχές (άρθρ. 10 § 1 Σ)
γ. Η οικονομική ελευθερία των κομμάτων (άρθρ. 5 § 1, 3 και άρθρ. 17 Σ)
δ. Το απόρρητο των ανταποκρίσεων των κομμάτων (άρθρ. 19 § 1 Σ)
ε. Το δικαίωμα των κομμάτων για παροχή έννομης προστασία και η αρχή του νόμιμου δικαστή (άρθρ. 20 § 1 και 8 § 1 Σ)
2. Η κατοχύρωση της ελευθερίας της γνώμης των κομμάτων (άρθρ. 29 § 1 Σ) και η ρύθμισή της (άρθρ. 14 § 2-6 Σ)
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ
Η ΡΥΘΜΙΣΗ ΤΗΣ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ ΤΩΝ ΚΟΜΜΑΤΩΝ ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΣΚΗΣΗ ΤΗΣ ΚΡΑΤΙΚΗΣ ΕΞΟΥΣΙΑΣ
Ι. Η ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΤΩΝ ΚΟΜΜΑΤΩΝ ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΤΗΣ ΒΟΥΛΗΣΗΣ ΤΟΥ ΕΚΛΟΓΙΚΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ
1. Τα δικαιώματα των κομμάτων κατά τους εκλογικούς νόμου και το νόμο περί διεξαγωγής δημοψηφισμάτων
α. Τα δικαιώματα των κομμάτων κατά τον εκλογικό νόμο (π.δ. 895/1981)
β. Τα δικαιώματα των κομμάτων κατά το ν. 1180/1981 «περί εκλογής Ελλήνων αντιπροσώπων εις τη Συνέλευσιν των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων»
γ. Τα δικαιώματα των κομμάτων κατά το ν. 350/1976 «περί διεξαγωγής των κατά το Σύνταγμα προκηρυσσομένων δημοψηφισμάτων»
ΙΙ. Η ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΤΩΝ ΚΟΜΜΑΤΩΝ ΣΤΗ ΣΥΓΚΡΟΤΗΣΗ ΚΑΙ ΣΤΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΗΣ ΒΟΥΛΗΣ
1. Οι συνταγματικές διατάξεις που ρυθμίζουν τη συμμετοχή των κομμάτων στη συγκρότηση και στη νομοθετική λειτουργία της βουλής (άρθρ. 68 § 3, 73 § 4 και 76 § 4 Σ)
α. Συμμετοχή των κομμάτων στη συγκρότηση των κοινοβουλευτικών επιτροπών και των τμημάτων της βουλής (άρθρ. 68 § 3 Σ)
β. Η συμμετοχή των κομμάτων στη νομοθετική λειτουργία της βουλής (άρθρ. 73 § 4 και 76 § 4 Σ)
2. Τα δικαιώματα των κομμάτων κατά τον κανονισμό της βουλής
ΙΙΙ. Η ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΤΩΝ ΚΟΜΜΑΤΩΝ ΣΤΗΝ ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΥ
1. Η κοινοβουλευτική ομάδα ως φορέας τεκμηρίου κοινοβουλευτικής εμπιστοσύνης προς τον Πρωθυπουργό (άρθρ. 37 § 2-4 Σ)
α. Γενικές παρατηρήσεις
β. Η εκλογή αρχηγού από την κοινοβουλευτική ομάδα (άρθρ. 37 § 2 εδ. β΄ Σ)
γ. Οι περιπτώσεις του αρχηγού του σχετικώς πλειοψηφούντος και του δεύτερου σε κοινοβουλευτική δύναμη κόμματος (άρθρ. 37 § 3 και 4 Σ)
2. Παράρτημα: Ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης μέλος του Συμβουλίου της Δημοκρατίας
3ο Τμήμα: Η νομική μέριμνα υπέρ του κόμματος ως θεσμού του πολιτεύματος
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ
Η ΚΡΑΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΚΑΙ Ο ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΩΝ ΕΚΛΟΓΙΚΩΝ ΔΑΠΑΝΩΝ ΤΩΝ ΚΟΜΜΑΤΩΝ
1. Η κρατική οικονομική ενίσχυση των κομμάτων (άρθρ. 29 § 2 εδ. α’ Σ)
α. Γενικές παρατηρήσεις
β. Η κρατική οικονομική ενίσχυση στο ισχύον Σύνταγμα: γενικές παρατηρήσεις
γ. Η κρατική οικονομική ενίσχυση στο ισχύον Σύνταγμα: οι ρυθμίσεις του άρθρ. 29 § 2 εδ. α΄ Σ
2. Η δημοσιότητα των εκλογικών δαπανών των κομμάτων (άρθρ. 29 § 2 εδ. 6′ Σ)
α. Η δημοσιότητα των εκλογικών δαπανών ως είδος ελέγχου των κομμάτων
β. Οι ρυθμίσεις του άρθρ. 29 § 2 έδ. β’ Σ
γ. Η δημοσιότητα των εκλογικών δαπανών των υποψηφίων βουλευτών
δ. Το ζήτημα των κυρώσεων
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ
Η ΠΟΙΝΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΚΟΜΜΑΤΩΝ
1. Γενικές παρατηρήσεις
2. Η ειδική ποινική προστασία των πολιτικών κομμάτων
α. Βία κατά πολιτικού κόμματος (άρθρ. 157 Α ΠΚ)
β. Διατάραξη των συνεδριάσεων πολιτικού κόμματος (άρθρ. 197 § 1 ΠΚ)
3. Η ειδική ποινική προστασία των αρχηγών των πολιτικών κομμάτων
α. Περιύβριση αρχηγού κόμματος (άρθρ. 181 §1 ΠΚ).. 388
β. Βία ή απειλή βίας κατά αρχηγού πολιτικού κόμματος (άρθρ. 157 § 1 ΠΚ)
γ. Αρπαγή αρχηγού πολιτικού κόμματος (άρθρ. 322 εδ. β’ στοιχ. α’ ΠΚ)
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
ΚΥΡΙΟΤΕΡΑ ΠΑΡΟΡΑΜΑΤΑ
ΕΠΙΜΕΤΡΟ
Προχωράμε σε βιβλιοδεσία και εκτύπωση επαρκούς αριθμού αντιτύπων, προκειμένου να διανέμονται τιμής ένεκεν και να μοιράζονται σε βιβλιοθήκες.
